Van beleid naar afspraken

Maatschappelijk vastgoed gaat om meer dan stenen. Het vervult een belangrijke rol bij het nastreven van maatschappelijke doelen, in een publiek proces, met publieke financiering. Om dergelijke doelen te realiseren, moeten vastgoedeigenaren, exploitanten en andere gebruikers van panden goed met elkaar samenwerken. Maar afspraken in verkoop, huur- en (mede)gebruiksovereenkomsten zijn vaak vooral gericht op praktisch zaken, zoals wie het pand gebruikt, wie het onderhoud verricht en wie de kosten draagt. Voor het behalen van maatschappelijke doelen, is wellicht meer nodig en mogelijk.

Verschillende instrumenten mogelijk

Afspraken over doelen als duurzaamheid en inclusie, kunnen bijvoorbeeld worden opgenomen in het huurcontract, in een gebruiksovereenkomst, in een subsidieregeling of binnen de voorwaarden voor een lening. Te denken valt aan afspraken over (gedeeld) ruimtegebruik, de invulling van de verschillende rollen, welke services er worden geboden en hoe de kosten worden verdeeld. Deze afspraken kunnen ook in een andere vorm worden gegoten, zoals een huishoudelijk reglement of via het oprichten van een Vereniging. Wat is de beste plek om een beleidsdoel in een overeenkomst te laten landen?

Mogelijke afspraken verkennen

In dit ontwikkeltraject onderzoeken we welke afspraken handig zijn om met elkaar te maken, en hoe deze afspraken het best kunnen worden vastgelegd. De afspraken zouden moeten leiden tot:

Duidelijkheid tussen partijen over de met het gebruik na te streven maatschappelijke doelen.
Een grotere kans op het realiseren van deze doelen.
Duidelijkheid tussen de betrokkenen over de samenwerking in het pand.
Een goede basis waarop partijen elkaar kunnen aanspreken m.b.t. de gemaakte afspraken. Bijvoorbeeld via metingen, overleg, een voordeel zoals korting, of desnoods een sanctie zoals het niet verlengen van de overeenkomst.

Hoe gaan we dit doen?

In 2021 hebben we een eerste aanzet gemaakt van een notitie ‘Mogelijke afspraken met gebruikers’, met daarin voorbeelden van mogelijke afspraken tussen een vastgoedeigenaar en een hoofdgebruiker (in een huurovereenkomst) op het gebied van energie, inclusie en diversiteit. In 2022 hebben we deze notitie voltooid. In 2023 hebben we de verkenning verbreed naar andere sociale, fysieke en bestuurlijke beleidsdoelen en hoe vastgoed daaraan kan bijdragen. In 2024 hebben we vanuit verschillende perspectieven naar de maatschappelijke opgave en de vertaling naar ruimte gekeken, namelijk vanuit:

een partnerbijeenkomst in Forum Groningen (vanuit aantrekkelijke publieke plekken)
een netwerkbijeenkomst in De Haard in Oss (vanuit zorg)
een netwerkbijeenkomst in Amersfoort (vanuit onderwijs)